Žedne lěta ga zaběram se z tom serskim som zgónił, až w nimskem casu Goleniowa abo nimski Gollnow, w egzisterujucem do źinsajšnego popajźeństwje jo Arnošt Bart Brězynčanski był – sobuzałožowar Domowiny, organizacji Serbow we Łužycy. Po I Swětowej Wojnje podobnje ako Ignacy Paderewski wójował wo lichotu Pólskej po 123 lětach wótwisnosći, Arnošt Bart něźi 1000 lětach wójował wo lichotnu Łužycu. Bart sobugromadnje z českeju delegaciju na měroweju konferenciju do Wersala spozy Paryža drogował, za co ga wrośił Nimce jogo wobskjaržyli jógo wo pśeradu a do popajźeństwa w Goleniowje (Gollnow) zacynili.

Někajke lěta hdy zaběram so z tym serbskem sym zhonił, zo w němskem casu Goleniowa abo němski Gollnow, w egzisterujucym do dźěnsajšnego jastwje je Arnošt Bart Brězynčanski był – sobuzałožowar Domowiny, organizacji Serbow we Łužicy. Po I Swětowej Wojnje podobnje ako Ignacy Paderewski wójował wo swobodu Pólskej po 123 lětach wótwisnosći, Arnošt Bart něźi 1000 lětach wójował wo swobodu Łužice. Bart sobuhromadnje z českeju delegaciju na měroweju konferenciju do Wersala spozy Paryža drogował, za što hdy wroćił Němce jogo wobskjaržyli joho wo pŕeradu a do jastwa w Goleniowje (Gollnow) začinili.

Podczas wieloletniego zainteresowania Łużyczanami dowiedziałem się, że za czasów niemieckich Goleniowa lub raczej Gollnow, w istniejącym do dzisiaj więzieniu przebywał Arnošt Bart Brězynčanski - współzałożyciel Domowiny, naczelnej organizacji Łużyczan. Po I Wojnie Światowej podobnie jak Ignacy Paderewski walczył o wolną Polskę po 123 latach zaborów, Arnošt Bart prawie po 1000 latach walczył o niepodległe Łużyce. Bart przyłączył się do czeskiej delegacji i udał się na Konferencję Pokojową do Wersalu pod Paryżem, za co po powrocie aresztowany przez Niemców, oskarżony o zdradę stanu został skazany na twierdzę Gollnow (Goleniów).

http://luzice2.euweb.cz/wucbnica/wucbnica_zmenjona_cescina.pdf

Hucbnica k huknjenju dolnoserskeje rĕcy za Pólaków jo wjelgin trĕbna w kontaktach z maminorĕcnymi Serskema, knež humĕju dolnoserski wót doma. Tak rowny kontakt jo móžny z nĕkotarymi huknikami a abiturjentami z Dolnoserbskego gymnazija w Chóśebuzu/Chociebużu abo zakładnych šulow, źož teke sersku maminu rĕc huknu pódla. Zawĕsće k lĕpšemu prĕstižoju serskej rĕcy we Dolnej Łužycy spĕchuje projekt „Witaj”, kótary w huknjenju serskej maminej rĕcy źiśiam a młoźinje wjelgin pomagaś. Bóžko som sceptikom jolic źo wo jógo wjeliki wliw na wopchowanje tu słowjańskej rĕcy. Snaź tu projekta jo wažna, ale w situaciju, źož źiśi huknu serski, starjejšej nic, a starke w hynakšej a starej (wjeliki wliw nimskej rĕcy) wendisch wersiji powĕdaju, njejsom wiźim žednego pśichoda za dolnoseršćiny ako maminej rĕcy Serskich/Serbow. Weto som jadnak swĕtło w tunelu namakał, dokuklaž wiźim luźi wot projekta „Witaj” kenž stej rad na sobuprojekty z luźami z pólskego boka. Pótakem wiźim móžnosći za lĕpšu prestižu serskej rĕcy. Myslim se, až w ideju projekta „Witaj” pódla źiśi winowate tak rowno tu starjejšej a starke se angažerowaś, snaź tegdy buźo šansa nic jano za wobchowanje se dolnoseršćiny a wĕtšu prestižu, ale teke wĕtšu licbu wobźĕlnikow mjazy Serskimi/Serbami.  Skóncnje wabim do hoglĕda Dolnej Łužycy, a  głownje Błotow/ Spreewald, kótae su nejwĕcej znanu  nejzajmnjejšom jich źĕlom. Tu pódla cołnowanja po kanałach Šprewy, nakupowanja  ekologiskich worow, móžno teke wobźĕliś na serske namše w serskeje rĕc, po kótarej skócenju trĕba hopytowaś swójich mócy w rozgronje na serski z tutejšnema Serskimi. Bóžko tu chwilu serske namše stej głownem mĕstom, źož móžno dolnoserski słyšaś. Naźejam se, až źĕk hucbnicu awtorstwa knĕza Alfreda Mĕškanka  spoznaju pólske luźe tu słowjańsku rĕc blisku pólskej, a po namšy móžośo dłujke a pśijaselske kontakta namakaś. Pórucyjo!

Podręcznik do nauki języka dolnołużyckiego dla Polaków jest bardzo przydatny w kontaktach z "maminorĕcnymi" Łużyczanami znającymi język łużycki z domu. Taki kontakt jest możliwy również z niektórymi uczniami i absolwentami Dolnołużyckiego gimnazjum w Chociebużu/ Chóśebuzu lub szkół podstawowych, gdzie dodatkowo wykładany jest ojczysty język Łużyczan. Do poprawy sytuacji języka Łużyczan z Dolnych Łużyc przyczynia się projekt "Witaj", który pomaga w nauce języka ojczystego dzieciom i młodzieży łużyckiej. Niestety jestem sceptykiem jeżeli chodzi o jego wielki wpływ na przetrwanie tego słowiańskiego języka. Oczywiście projekt jest ważny, ale w sytuacji, gdzie dzieci uczą się łużyckiego, rodzice go nie znają, a dziadkowie mówią w jego starej zgermanizowanej wersji nie widzę przyszłości dolnołużyckiego jako języka ojczystego Łużyczan. Pojawiło się jednak światełko w tunelu, ponieważ zauważam chęci ludzi biorących udział w projekcie "Witaj" na wspólne projekty ze stroną polską na bazie języka dolnołużyckiego. Więc zauważam możliwość poprawienia prestiżu tego języka. Uważam, że w projekt "Witaj" oprócz dzieci powinny być tak samo zaangażowani rodzice i dziadkowie, bo wówczas będzie szansa nie tylko na zachowanie języka dolnołużyckiego czy zwiększenie jego prestiżu, ale zwiększenie rzeczywistej liczby użytkowników wśród Łużyczan. Na zakończenie zachęcam do odwiedzenia Dolnych Łużyc, a w szczególności Spreewaldu/ Błot, które są najbardziej znaną i najciekawszą ich częścią. Tu oprócz spływu łodziami łużyckimi po kanałach Szprewy, zakupie ekologicznych produktów, można również wziąć udział w protestanckiej mszy w języku łużyckim po której zakończeniu należy spróbować swoich sił rozmawiając w nim z miejscowymi Łużyczanami. Niestety na chwilę obecną msze łużyckie są głównym miejscem, gdzie usłyszą Państwo spontaniczny język dolnołużycki. Mam jednak nadzieję, że dzięki podręcznikowi autorstwa pana Alfreda Mĕškanka poznają Państwo ten piękny słowiański język bardzo bliski językowi polskiemu, a podczas mszy nawiążecie trwałe kontakty. Polecam!

Dziewczęta z koła polsko-łużyckiego napisały do "Płomje"!

Msze łużyckie na Dolnych Łużycach na cały 2013 rok!

Plan Bóžych słužbow / Serbskich namšow w lěśe 2013 w Dolnej Łužycy, staw 02/2013

10.02.2013 zeger 14:00 w Bórkowach (I. Kśeńka, wósadny zal)

01.04.2013 zeger 09:30 Jatšowne pónjeźele w Picnju (H. Hupac, wusćełanje w rbb)

20.05.2013 zeger 14:00 Swětkowne pónjeźele w Turjeju (C. Pech?)

16.06.2013 zeger 14:00 w Dešnje - swěźeńska namša z biskupom EKBO M. Dröge pśi góźbje załoženja Źěłoweje kupki serbska namša pśed 25 lětami

(M. Dröge, I. Kśeńka, K. Köhlerowa, Chr. Kliemowa)

11.08.2013 zeger 14:00 w Złem Komorowje serbsko-nimska namša (D. Schütt)

12.08.2013 zeger 14:15 w Kśicnej cerkwi w Chóśebuzu serbsko-nimska namša na zachopjeńku šulskego lěta (D. Drabo ARU / B. Höppner, I. Kśeńka)

08.09.2013 zeger 10.00 we Wětošowje serbsko-nimska namša (I. Kśeńka)

22.09.2013 zeger 14.00 w Drjejcach ze serbskim busom z Górneje Łužycy (J. Malink, R. Šultka)

31.10.2013 zeger 14.00 w Janšojcach z Bóžym blidom (I. Kśeńka)

25.12.2013 zeger 10.00 gódownicu w Kloštaŕskej cerkwi w Chóśebuzu z gódownym graśim (D. Schütt, I. Kśeńka)

Ja som tu informacje wo serskich namšach na boku Lodki w Chóśebuzu namakał:

http://www.lodka.sorben.com/ 

Serdecznie polecam, ponieważ przy okazji tych mszy można spotkać żywych Łużyczan posługujących się językiem dolnołużyckim, który jest bardzo podobny do języka polskiego. Oczywiście nie jest identyczny z polskim, ale dość łatwy do zrozumienia po osłuchaniu się bez potrzeby gruntownej nauki. Po protestanckiej mszy, bo Łużyczanie na Dolnych Łużycach są protestantami, można spróbować swoich sił w nawiązaniu z nimi rozmowy przy dobrej kawie lub herbacie, a także pysznym cieście i kanapkach przygotowanych przez miejscowe gospodynie.