How dołojce jo pólska basnicka, kótaraž jo k młodym Pólakam k
cytanju/ lazowanju w casu wótwisnosći pśez 123 lěta (wót 1795 k 1918)
była. Tegdy někotare młode Pólaki se germanizěrowali a rusyfikowali,
dokulaž tak rowno lažcej a lěpjej móžno było žywy byś. Źinsa wóna jo
aktualna za mlodych Serbow/Serskich we Łužycy kenž za nic swóju maminu
sersku/serbsku rěc měś:
"Taški w klětce"
Cogodla płacoš? - młody cyžyk staremu raz groni -
Maš něnto w klětce lěpjej ak na pólu hugody.
Ty sy w njeju roźony - groni stary - pśeto śi wódajom;
Ja som lichotny był, źinsa w klětce - a togodla płacom.
Awtor: Ignacy Krasicki
Pśěłožowar: Tomasz Olgierd Major
Pomoc pśi pśěłožowanju Michał Kuryłłowicz.
PÓLSKI ORYGINAŁ:
" PTASZKI W KLATCE"
"Czegóż płaczesz? - staremu mówił czyżyk młody -
Masz teraz lepsze w klatce niż w polu wygody".
"Tyś w niej zrodzon - rzekł stary - przeto ci wybaczę;
Jam był wolny, dziś w klatce - i dlatego płaczę".
Autor/ awtor: Ignacy Krasicki
Chto pomóžo te zmólki popšawje pisaś. Ja som tam jadno słowo "hugody"
stajił, ale njejsom wěm lěc wóno tam pšawje stoji. Som w zachaźe wót
kněza Juro Frahnowa słyszał serskie słowo "hugudka" w pólskej rěcy
blisko abo tak rowno stoji "wygódka" abo hynac "wygoda". Weto teke mě
"wustup" abo "toilet" móžno groniś. How w basnje źo wo lěpše město nic
wo "toilet". ;-)
Panie Tomaszu,języki łużyckie są dość trudne.Pan dolnołużycki zna bardzo dobrze.Również mnie interesuje tematyka łużycka.Chciałem ustalić min.ilu jest Serbów Łużyckich.Najpierw brałem pod uwagę informacje z 1956 roku o tym ilu Serbów w danej wsi mówi w swoim języku.Ale to było kilkadziesiąt lat temu.W końcu doszedłem do wniosku,że najlepiej ustalić ilość Serbów Łużyckich na podstawie nazwisk łużyckich.Ustaliłem,że średnio 55% S.Ł.posiada nazwiska rodzime,a pozostali niemieckie.Ciekawa rzecz,otóż okazuje się,że najgorszy dla Łużyczan był okres 1971-1990.Liczba nazwisk serbskich w szkołach dramatycznie spadła.Najechało na Łużyce wielu osadników z zewnątrz,w tym cała masa z byłych Prus-z wielką liczbą nazwisk polskich.Otóż od 1991 roku liczba uczniów z nazwiskami serbskimi wzrosła.Albo zatem Łużyczanie mają od Niemców większy przyrost naturalny albo przyjezdni w znacznym stopniu wyjechali w bardziej prężne gospodarczo rejony Niemiec.
OdpowiedzUsuńInne szacunki na podstawie nazwisk w szkołach:
Dolne Łużyce:
1.Gołkojce(Kolkwitz):9234 ludzi
-Nazwiska uczniów z lat 1951-1970
37 nazwisk=12 serbskich=32,43%
-Nazwiska uczniów z lat 1971-1990
229 nazwisk=40 serbskich=17,47%
-Nazwiska uczniów z lat 1991-2012
151 nazwisk=40 serbskich=26,49%
Dolne Serby:38,53%=3558 ludzi
2.Bórkowy(Burg/Spreewald):9163 ludzi
Nazwiska uczniów z lat 1951-1970
36 nazwisk=10 serbskich=27,78%
Nazwiska uczniów z lat 1971-1990
175 nazwisk=44 serbskie=25,14%
Nazwiska uczniów z lat 1991-2012
299 nazwisk=95 serbskich=31,77%
51,98% Dolne Serby=4764 ludzi
3.Janszojce(Jänschwalde):1599 ludzi
-Nazwiska z lat 1951-1970
35 nazwisk=3 serbskie=8,57%
-Nazwiska z lat 1971-1990
325 nazwisk=26 nazwisk=8%
-Nazwiska z lat 1991-2012
223 nazwiska=39 serbskich=17,49%
31,8% Dolne Serby=508 ludzi
4.Picnjo(Peitz):9308 ludzi
-Nazwiska z lat 1951-1970
60 nazwisk=12 serbskich=20%
-Nazwiska z lat 1971-1990
420 nazwisk=83 serbskie=19,76%
-Nazwiska z lat 1991-2012
568 nazwisk=122 serbskie=21,48%
31,24% Dolne Serby=2908 ludzi
Ogółem Dolnych Serbów:18 700 ludzi
A tu jeszcze Górne Łużyce:
5.Chróśćicy(Crostwitz):1099 ludzi
Nazwiska uczniów z lat 1951-1970
14 nazwisk=5=35,71%
Nazwiska uczniów z lat 1971-1990
13 nazwisk=7 serbskich=53,85%
Nazwiska uczniów z lat 1991-2012
30 nazwisk=18 serbskich=60%
Serbja:90%=989 ludzi
Dolne Serby i Serbja:55 090 ludzi
1.Górni Serbowie:36 580 ludzi=66,4%
2.Dolne Serby:18 510 ludzi=33,6%
http://forum.gazeta.pl/forum/w,29088,160203753,160203753,Serbowie_Luzyccy_Serby_Serbja_.html
http://forum.gazeta.pl/forum/w,249580,160269100,160269100,Luzyce.html
Pozdrawiam Serdecznie
Panie Tomaszu,języki łużyckie są dość trudne.Pan dolnołużycki zna bardzo dobrze.Również mnie interesuje tematyka łużycka.Chciałem ustalić min.ilu jest Serbów Łużyckich.Najpierw brałem pod uwagę informacje z 1956 roku o tym ilu Serbów w danej wsi mówi w swoim języku.Ale to było kilkadziesiąt lat temu.W końcu doszedłem do wniosku,że najlepiej ustalić ilość Serbów Łużyckich na podstawie nazwisk łużyckich.Ustaliłem,że średnio 55% S.Ł.posiada nazwiska rodzime,a pozostali niemieckie.Ciekawa rzecz,otóż okazuje się,że najgorszy dla Łużyczan był okres 1971-1990.Liczba nazwisk serbskich w szkołach dramatycznie spadła.Najechało na Łużyce wielu osadników z zewnątrz,w tym cała masa z byłych Prus-z wielką liczbą nazwisk polskich.Otóż od 1991 roku liczba uczniów z nazwiskami serbskimi wzrosła.Albo zatem Łużyczanie mają od Niemców większy przyrost naturalny albo przyjezdni w znacznym stopniu wyjechali w bardziej prężne gospodarczo rejony Niemiec.
OdpowiedzUsuńInne szacunki na podstawie nazwisk w szkołach:
Dolne Łużyce:
1.Gołkojce(Kolkwitz):9234 ludzi
-Nazwiska uczniów z lat 1951-1970
37 nazwisk=12 serbskich=32,43%
-Nazwiska uczniów z lat 1971-1990
229 nazwisk=40 serbskich=17,47%
-Nazwiska uczniów z lat 1991-2012
151 nazwisk=40 serbskich=26,49%
Dolne Serby:38,53%=3558 ludzi
2.Bórkowy(Burg/Spreewald):9163 ludzi
Nazwiska uczniów z lat 1951-1970
36 nazwisk=10 serbskich=27,78%
Nazwiska uczniów z lat 1971-1990
175 nazwisk=44 serbskie=25,14%
Nazwiska uczniów z lat 1991-2012
299 nazwisk=95 serbskich=31,77%
51,98% Dolne Serby=4764 ludzi
3.Janszojce(Jänschwalde):1599 ludzi
-Nazwiska z lat 1951-1970
35 nazwisk=3 serbskie=8,57%
-Nazwiska z lat 1971-1990
325 nazwisk=26 nazwisk=8%
-Nazwiska z lat 1991-2012
223 nazwiska=39 serbskich=17,49%
31,8% Dolne Serby=508 ludzi
4.Picnjo(Peitz):9308 ludzi
-Nazwiska z lat 1951-1970
60 nazwisk=12 serbskich=20%
-Nazwiska z lat 1971-1990
420 nazwisk=83 serbskie=19,76%
-Nazwiska z lat 1991-2012
568 nazwisk=122 serbskie=21,48%
31,24% Dolne Serby=2908 ludzi
Ogółem Dolnych Serbów:18 700 ludzi
A tu jeszcze Górne Łużyce:
5.Chróśćicy(Crostwitz):1099 ludzi
Nazwiska uczniów z lat 1951-1970
14 nazwisk=5=35,71%
Nazwiska uczniów z lat 1971-1990
13 nazwisk=7 serbskich=53,85%
Nazwiska uczniów z lat 1991-2012
30 nazwisk=18 serbskich=60%
Serbja:90%=989 ludzi
Dolne Serby i Serbja:55 090 ludzi
1.Górni Serbowie:36 580 ludzi=66,4%
2.Dolne Serby:18 510 ludzi=33,6%
http://forum.gazeta.pl/forum/w,29088,160203753,160203753,Serbowie_Luzyccy_Serby_Serbja_.html
http://forum.gazeta.pl/forum/w,249580,160269100,160269100,Luzyce.html
Pozdrawiam Serdecznie
Szanowny Panie, język dolnołużycki jest dość łatwy to ja jestem słabym autodydaktą. Jednak bardzo dziękuję za komplement. Jeżeli chodzi o szacunki. Oficjalne szacunki mówią o 60.000 wszystkich Łużyczan, z tego 20.000 Dolnych Łużyczan i 40.000 Górnych Łużyczan. Niestety nie znaczy to, że wszyscy oni posługują się językami łużyckimi. Z tego, co dowiedziałem się od pana Měto Nowaka z "Witaj" mówiących po dolnołużycku szacuje się na 7000 osób, ale czy wszyscy są Łużyczanami trudno powiedzieć, raczej nie.Jest wielu Niemców, którzy bardzo dobrze poznali język dolnołużycki i uczą go w szkole, ale brakuje im łużyckiego "ducha". Więc kiedy nazywam sprawy po imieniu, że ja jestem Polakiem, a oni Niemcami, bardzo się oburzają i "noszą" się prawem bycia Łużyczanami, choć żadnych łużyckich korzeni nie mają. Niestety, również po lekcjach nie angażują młodzieży do używania języka dolnołużyckiego. Od pana Wernera Měškanka dowiedziałem się, że jest tylko 10 rodzin dolnołużyckich, gdzie wszystkie pokolenia mówią po łużycku, więc chyba jeszcze "czarniejsza" rzeczywistość. Inne statystyki mówią o około 2500 osób posługujących się codziennie językiem dolnołużyckim. O wiele lepsza sytuacja jest na Górnych Łużycach, głównie w ich katolickiej części, gdzie istnieje kilka miejscowości, w których większość Łużyczan mówi po górnołużycku (60 do prawie 80%). We Wotrowie na Górnych Łużycach w ogóle nie zetknąłem się z językiem niemieckim! Na górnych Łużycach mówi się o 15.000 do 20.000 osób mówiących po górnołużycku. Nie wiem czy zaspokoiłem Pańską ciekawość, ale tyle wiem. Jeżeli ma Pan jeszcze jakieś pytania to chętnie odpowiem. Polecam również internetową stronkę mojego przyjaciela z Sopotu pana Michała Kuryłłowicza www.luzyca.cba.pl na niej znajdzie Pan również linki do "Nowego Casnika", łużyckiego radia i telewizji w języku dolnołużyckim. Znajdzie Pan nas również na Facebooku, a wśród naszych znajomych wielu Łużyczan, choć i Niemców, więc trzeba być troszeczkę ostrożnym, o ile nie chce się ich zrazić do siebie. Pozdrawiam! Tomasz
OdpowiedzUsuń